Search Content

यसअघि ‘समानताका पाइलाहरू’, ‘धरतीमाथिको दाबी : अधिकारको लडाइँ’ ‘संसदीय राजनीतिकमा लैँगिक सहभागिता’ जस्ता पुस्तकहरू पनि प्रकाशित छन् । हालै प्रकाशित भएको ‘भुइँमान्छे’ नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा भुइँमान्छेहरूको सहभागिताको दस्ताबेज भएको बताउँछिन् उनी ।

‘भूमिगतकालमा नेताहरूलाई जोगाउनका निम्ति, उहाँहरूलाई आश्रय दिनका निम्ति आम नागरिकको बीचमा सम्पर्क पुर्‍याउन भुइँमान्छेहरूले कसरी सहयोग गरे भन्ने कुरा समेटिएको छ,’ विन्दा भन्छिन् । भूमिगत भएका कार्यकर्तालाई आश्रय दिनेहरूको स्थिति अहिले के छ ? आफ्नो पुस्तकमा यिनै विषयमाथिको चिन्तन रहेको विन्दाको दाबी छ । उनै पाण्डेसँग ई–कान्तिपुरका लागि गरिएको पाँच प्रश्नको सम्पादित अंश यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।

१. तपाईंलाई पुस्तक पढ्ने बानी कसरी लाग्यो ?

सुरुमा ज्ञान लिन पुस्तक पढेँ । पछिल्लो समय भन्ने हो भने आफ्नो कामलाई सहयोग गर्न । अहिले लेखनकार्यमा पनि लागेका कारण तथ्यगत हिसाबबाट आफ्नो लेखनकार्यलाई आधिकारिक बनाउन पनि पुस्तकहरू पढ्ने गर्छु ।

पुस्तकले इतिहास बुझाउँछ । ज्ञान कसरी उत्पादन हुँदै आयो र अहिले कुन अवस्थामा छौँ भन्ने कुरा पनि बताउँछ । अध्ययनले सिर्जनात्मक सोच विकास गर्न पनि गोरेटो देखाउँछ । हामीले आजको दिनसम्मको श्रृङ्खला बुझ्न अलि बढी दार्शनिक र ऐतिहासिक पुस्तकहरू पढ्नुपर्छ जस्तो लाग्छ ।

२. पढ्ने बानीले व्यक्तिगत र सामाजिक जीवनमा कस्तो प्रभाव पार्छ ?

पुस्तकले जुन हिसाबले ज्ञान दिन्छ । जस्तो हिसाबले त्यतिबेलाको अभ्यास र अनुभव दिन्छ । मानवीय मूल्य मान्यतासहित जीवन जिउन सघाउँछ ।

हामी राणाशासन पार हुँदै त्यसपछि निरंकुश राजतन्त्र हुँदै अहिले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा आएका छौँ । हामी दासताको जीवनदेखि लिएर प्रजा, जनता हुँदै सार्वभौम नागरिक भएका छौँ । यसमा के के फरक भए त भन्ने कुरा पनि हामीले इतिहास र दर्शन पढ्दा जानकारी हुन्छ ।

सार्वभौम नागरिक हुन पनि हामीले हाम्रो जीवनमा के के गर्नुपर्छ ? हाम्रो भूमिका के हुन्छ ? अधिकार के हुन्छ ? भन्ने कुरा बुझ्नकै लागि पनि यसले मद्दत गर्छ ।

३. डिजिटल युगमा किताब पढ्ने बानी कसरी कायम राख्न सकिन्छ ?

अब फिजिकल पुस्तक नै धेरै ठाउँमा पुर्‍याउन गाह्रो हुने भएर मेरो आफ्नो पुस्तकको इबुक पनि बनाइँदैछ । अडियो पनि बनाइँदै छ ।

यही पुस्तकमा पनि केन्द्रित भएर साथीहरूले डकुमेन्ट्री पनि बनाउन पाए हुन्थ्यो भन्ने छ साथीहरूको धारणा । हामीले आजको समयमा भिडियो क्लिप बनाउने, अडियो बनाउनेतिर लाग्यौँ भने धेरै पाठकसम्म पुग्थ्यो ।

मान्छेसँग अहिले सबैभन्दा कम छ । कतै यात्रा गरिरहँदा अडियो बुक छ भने सुन्दै सुन्दै पनि हिँड्न सकिने, धेरै किताब बोक्न नसक्दा डिजिटल कपी छ भने यात्रा गर्दा आफ्नो डिभाइसमा पढ्दै जान सकिन्छ । अहिले यसलाई बहुरुपी हिसाबबाट विकास गर्न जरुरी छ जस्तो लाग्छ ।

४. तपाईंको जीवनमा सबैभन्दा धेरै प्रभाव पारेको पुस्तक कुन हो ?

मलाई यो गोरेटोमा अगाडि बढाउन प्रभाव पारेको पुस्तक ‘नारी बन्धन र मुक्ति’ हो । त्यसपछि हामी जुनबेला आन्दोलनमा लाग्यौँ । त्यतिबेला ‘आमा’ उपन्यास एकदमै चर्चित थियो । युवा छँदा ‘युवाहरूको गीत’ पढियो । ‘अग्निदीक्षा’ पढियो । राजनैतिक दार्शनिक किसिमको उपन्यासले सुरुवाती दिनहरूमा प्रभाव पारे ।

५.नयाँ पुस्तालाई कुन–कुन पुस्तक पढ्न सिफारिस गर्नुहुन्छ ?

राजनीति इतिहास र दर्शनसँग सम्बन्धित पुस्तकहरू पढ्न सुझाउँछु । मानवीय मूल्य र मान्यतासँग सम्बन्धित पुस्तकहरू पढ्न सुझाउँछु । हाम्रो संस्कार संस्कृति कसरी बदलिँदै आयो भन्ने कुरासँग सम्बन्धित पुस्तकहरू पढ्न सुझाउँछु ।

जीवनमा जे जे कुरा आउँछन् । त्यहीसँग सम्बन्धित पुस्तक हामीले कम्तीमा पनि पढ्नुपर्छ । पुस्तक पढ्दा निद्रा लाग्छ भनेर मानिसले भन्छन् । तर पुस्तक भोलिपल्ट उठ्दा सिरानीको भइरहेको स्थिति होस् । धेरै पढ्ने समय हुँदैन भने पनि एक दुई पेज भए पनि पढ्नुस् । दैनिक पढ्ने खालको बानी सबैले बसाल्नुपर्छ । जुन पुस्तकले सहयोग गर्छ त्यही पुस्तक छानेर पढ्न मेरो सिफारिस छ ।